Ik ben al meer dan twintig jaar mantelzorger van mijn vrouw. Ik heb het eigenlijk nooit als zwaar ervaren. Tenminste… tot juli 2007. Toen merkte ik dat ik het niet meer aankon. Altijd die negativiteit en onzekerheid, dat is moeilijk. Als ik thuiskom, weet ik nooit hoe de vlag erbij hangt. Kom ik thuis in een donker huis en vind ik haar met een plastic tas over haar hoofd in bed? Die onzekerheid is er iedere dag. Dat is echt moeilijk. Ik ben heel diep gegaan. Dat heb ik ook aangegeven bij haar behandelaar en daar begint dan het probleem van de mantelzorger: er is geen goede begeleiding. 



De eerste vijftien jaar liet ik het allemaal maar gebeuren. Als mijn vrouw niet goed in haar vel zat, ging ik wel eens bij haar in bed liggen, gordijnen dicht, even niets. Maar zo zit ik eigenlijk helemaal niet in elkaar en je schiet er niets mee op. Door zelf in therapie te gaan, heb ik geleerd hoe ik er mee om kan gaan, voor zover dat echt mogelijk is. Ondanks die therapie is het gevaar heel erg groot dat ik niet aan mezelf toekom. Toch leer ik mijn grenzen steeds beter kennen en ze te stellen. Tot hier en niet verder. Dat is soms best lastig, voor mijn vrouw en voor mij. Soms verheug ik me bijvoorbeeld op het weekend, lekker een paar dagen vrij om iets leuks te doen. En als ik dan thuiskom, blijkt het mis te zijn. Dan moet je er echt zelf iets van kunnen maken. Ik ga dan mijn eigen gang en dat maakt het voor mij leefbaar. 



Vaak heb ik het gevoel dat er van mij verwacht wordt dat ik als een professional reageer. Er wordt geen rekening gehouden met het feit dat ik werk heb, dat ik het huishouden moet doen en ook mijn eigen problemen heb. Zo deed mijn vrouw in een paar maanden tijd dertig zelfmoordpogingen. Dan wordt ze afgevoerd naar het ziekenhuis, maar krijg ik haar ook weer snel mee terug. Heel apart vond ik dat. Zo gauw ze in de gaten hebben dat er iemand is die haar op kan vangen, wordt ze naar huis gestuurd. Er is eigenlijk geen aandacht voor wat ik wil of aankan. Ik pleit daarom voor een betere begeleiding van familie bij suïcide, want zoiets maakt je zo onzeker. 



De laatste tijd doet mijn vrouw ook nog wel eens een zelfmoordpoging, maar ik bel niet altijd meer 112. Het klinkt misschien stom, maar ze kunnen toch niets doen. Ja, ze pompen haar maag leeg, maar inmiddels weet ik ook dat ze er altijd bovenop komt, of ze haar maag nu leegpompen of niet. Afgelopen augustus heb ik toch weer een keer 112 gebeld. En het ging zoals eerder gebeurde: ze werd opgenomen, maar ik kreeg haar al snel mee naar huis. Dit keer wilde haar psychiater wel een gesprek met mij, maar ik kon het niet opbrengen. Ik was er altijd bij, maar nu ging het even niet meer. Het was op. Ik zei tegen hem: ‘Af en toe kan ik er gewoon niet meer tegen.’ Mijn reactie als arts zou zijn: ‘Wat is er dan, wat gebeurt er?’ Zijn reactie was: ‘U bent niet mijn cliënt’. Dat vind ik raar, ze laten je gewoon in de kou staan. 



Dit is precies wat we niet willen. De naastbetrokkenen zijn óók cliënt. Als ik als mantelzorger niet goed functioneer, gaat het met mijn vrouw ook slechter. Wij als naastbetrokkenen zijn een belangrijke speler, we moeten onderdeel zijn van het behandelplan. Ik heb in die twintig jaar slechts één behandelaar gehad die mij actief betrok. Hij luisterde ook naar mijn verhaal. Hij zei ‘U maakt haar de hele week mee, ik maar drie kwartier’.



De raad van bestuur van GGZ inGeest hoef je niet te overtuigen van het belang van het betrekken van naasten. Die vindt ook dat er veel meer aandacht moet zijn voor naastbetrokkenen. Nu moet het nog doorsijpelen naar beneden, naar de individuele behandelaar. Die moet daar dan natuurlijk wel de mogelijkheid voor krijgen. Als hij wordt afgerekend op cliënturen… De zorgverzekeraar moet daar dus ook in meedenken. Dat gebeurt nog onvoldoende. Mijn vrouw kreeg op een gegeven moment goede therapie. Ik zag echt verbetering. Maar na een jaar zei de zorgverzekeraar ‘Zo, nu kan ze er mee omgaan. Ze is genezen’. Maar zo werkt het natuurlijk niet. Je kunt het bagatelliseren: suïcidepogingen zijn een vorm van aandacht. Maar ik vind dat je mensen die suïcidaal zijn niet moet straffen. In plaats daarvan moeten naastbetrokkenen gehoord worden, zodat een behandelplan echt wat kan bijdragen. Daar sta ik voor. 



- Henk, naaste